Ernesto Guevara de la Serna"Che Guevara"

Ernesto Guevara de la Serna (June 14, 1928Birthdate– October 9, 1967), commonly known as Che Guevara or el Che, was an Argentine-born physician, Marxist, politician, and leader of Cuban and internationalist guerrillas. As a young man studying medicine, Guevara traveled "rough" throughout Latin America, bringing him into direct contact with the poverty in which many people live. Through these experiences he became convinced that only revolution could remedy the region's economic inequality, leading him to study Marxism and become involved in Guatemala's social revolution under President Jacobo Arbenz Guzmán.

Some time later, Guevara became a member of Fidel Castro's paramilitary 26th of July Movement, which seized power in Cuba in 1959. After serving in various important posts in the new government and writing a number of articles and books on the theory and practice of guerrilla warfare, Guevara left Cuba in 1965 with the intention of fomenting revolutions first in the Congo-Kinshasa (later named the Democratic Republic of the Congo) and then in Bolivia, where he was captured in a CIA/ U.S. Army Special Forces-organized military operation. Guevara died at the hands of the Bolivian Army in La Higuera near Vallegrande on October 9, 1967. Participants in, and witnesses to, the events of his final hours testify that his captors executed him without trial.

After his death, Guevara became an icon of socialist revolutionary movements worldwide. An Alberto Korda photo of Guevara (shown) has received wide distribution and modification. The Maryland Institute College of Art called this picture "the most famous photograph in the world and a symbol of the 20th century."

Family heritage and early life

Ernesto Guevara de la Serna was born in Rosario, Argentina, the eldest of five children in a family of mixed Spanish and Irish descent; both his father and mother were of Basque ancestry. The date of birth recorded on his birth certificate was June 14, 1928, although some sources assert that he was actually born on May 14 of that year. One of Guevara's forebears, Patrick Lynch, was born in Galway, Ireland, in 1715. He left for Bilbao, Spain, and traveled from there to Argentina. Francisco Lynch (Guevara's great-grandfather) was born in 1817, and Ana Lynch (his beloved grandmother) in 1868 Her son, Ernesto Guevara Lynch (Guevara's father) was born in 1900. Guevara Lynch married Celia de la Serna y Llosa in 1927, and they had three sons and two daughters.

In this upper-class family with leftist leanings, Guevara became known for his dynamic personality and radical perspective even as a boy. Though suffering from the crippling bouts of asthma that were to afflict him throughout his life, he excelled as an athlete. He was an avid rugby union player despite his handicap and earned himself the nickname "Fuser" — a contraction of "El Furibundo" (English: raging) and his mother's surname, "Serna" — for his aggressive style of play.


Guevara on a burro at the age of 3Guevara learned chess from his father and began participating in local tournaments by the age of 12. During his adolescence he became passionate about poetry, especially that of Pablo Neruda.Guevara, as is common practice among Latin Americans of his class, also wrote poems throughout his life. He was an enthusiastic and eclectic reader, with interests ranging from adventure classics by Jack London and Jules Verne to essays on sexuality by Sigmund Freud and treatises on social philosophy by Bertrand Russell. In his late teens, he developed a keen interest in photography and spent many hours photographing people, places and, during later travels, archaeological sites.

In 1948 Guevara entered the University of Buenos Aires to study medicine. After some interruptions, he completed his formal medical studies there in March 1953 and received his diploma on 12 June of that year. It is not clear whether he ever fulfilled the clinical training required to practice medicine; if he did not, he may have been a "médico" rather than a "doctor en medicina".


With his parents and siblings in 1936While a student, Guevara spent long periods traveling around Latin America. In 1951 his older friend, Alberto Granado, a biochemist, suggested that Guevara take a year off from his medical studies to embark on a trip they had talked of making for years, traversing South America. Guevara and the 29-year-old Granado soon set off from their hometown of Alta Gracia astride a 1939 Norton 500 cc motorcycle they named La Poderosa II (English: "the Mighty One, the Second") with the idea of spending a few weeks volunteering at the San Pablo Leper colony in Peru on the banks of the Amazon River. Guevara narrated this journey in The Motorcycle Diaries, which was translated into English in 1996 and used in 2004 as the basis for a motion picture of the same name.

Through his first-hand observations of the poverty, oppression and powerlessness of the masses, and influenced by his informal Marxist studies, Guevara concluded that the only solution for Latin America's economic and social inequities lay in revolution. His travels also inspired him to look upon Latin America not as a collection of separate nations but as a single entity, the liberation of which would require a continent-wide strategy; he began to imagine the possibility of a united Ibero-America without borders, bound together by a common 'mestizo' culture, an idea that would figure prominently in his later revolutionary activities. Upon his return to Argentina, he completed his medical studies as quickly as he could in order to continue his travels around South and Central America.

Guatemala

On 7 July 1953, Guevara set out on a trip through Bolivia, Peru, Ecuador, Panama, Costa Rica, Nicaragua, Honduras, and El Salvador, arriving during the final days of December in Guatemala where President Jacobo Arbenz Guzmán headed a populist government that, through various programs, particularly land reform, was attempting to bring about a social revolution. Explaining his motive for settling down for a time in Guatemala, Guevara wrote to his Aunt Beatriz, "In Guatemala I will perfect myself and accomplish whatever may be necessary in order to become a true revolutionary."
According to Jon Anderson, Guevara's main political contact in Guatemala was the Peruvian socialist Hilda Gadea, who introduced him to high-level politicians in the Arbenz government. Hilda was a member of the American Popular Revolutionary Alliance (APRA), a political movement led by Víctor Raúl Haya de la Torre. He also renewed contact with a group of Cuban exiles linked to Fidel Castro whom he had initially met in Costa Rica; among them was Antonio "Ñico" López, associated with the attack on the "Carlos Manuel de Céspedes" barracks in Bayamo in the Cuban province of Oriente, and who would die at Ojo del Toro bridge soon after the Granma landed in Cuba. Guevara joined these "moncadistas" in the sale of religious objects related to the Black Christ, and he also assisted two Venezuelan malaria specialists. Around this time he acquired his famous nickname, "Che", due to his frequent use of the Argentine interjection Che (pronounced /tʃe/), which is used in much the same way as "hey", "pal" or "mate" are employed colloquially in various English-speaking countries. Argentina, Paraguay, Uruguay and the south of Brazil are the only areas where this word is used, making it a trademark of the Rioplatense region.

His economic situation was frequently precarious, and he pawned some of Hilda's jewelry. Then, on May 15, 1954, a shipment of high-quality Skoda infantry and light artillery weapons sent from Communist Czechoslovakia for the Arbenz Government arrived in Puerto Barrios aboard the Swedish ship Alfhem. The amount of weapons was estimated to be 2000 tons by the CIA and strangely enough 2 tons by Jon Lee Anderson. (Anderson's tonnage estimate is thought to be a typo due to how few scholarly sources support it.) Guevara briefly left Guatemala for El Salvador to pick up a new visa, then returned to Guatemala. Meanwhile, the CIA-sponsored coup attempt led by Carlos Castillo Armas had begun. The anti-Arbenz forces were unable to stop the trans-shipment of the Czechoslovak weapons by train; however, after recovering energy, and apparently with the help of air support, they started to gain ground. Guevara joined an armed militia organized by the Communist Youth for several days but, frustrated with the group's inaction, soon returned to medical duties. Following the coup Guevara volunteered to fight; however, Arbenz told his foreign supporters to leave the country, and after Gadea was arrested, he briefly took refuge in the Argentine consulate and then moved on to Mexico.

The overthrow of the Arbenz government by a coup d'état backed by the Central Intelligence Agency cemented Guevara's view of the United States as an imperialist power that would implacably oppose governments attempting to address the socioeconomic inequality endemic to Latin America and other developing countries. This strengthened his conviction that socialism achieved through armed struggle and defended by an armed populace was the only way to rectify such conditions.

Cuba

Shortly after arriving in Mexico in early September 1954, Guevara renewed his friendship with Ñico López and the other Cuban exiles whom he had known in Guatemala. In June, López introduced him to Raúl Castro. Some weeks later, Fidel Castro arrived in Mexico City after having been released from political prison in Cuba, and on the evening of 8 July 1955 Raúl introduced Guevara to him. During a fervid overnight conversation, Guevara became convinced that Castro was the inspirational revolutionary leader for whom he had been searching, and he immediately joined the "26th of July Movement" that intended to overthrow Cuban dictator Fulgencio Batista. Although it was planned that he would be the group's medic, Guevara participated in the military training along with the other members of the 26J Movement, and at the end of the course was singled out by their instructor, Col. Alberto Bayo, as his most outstanding student. Meanwhile, Gadea had arrived from Guatemala and she and Guevara resumed their relationship. In the summer of 1955 she informed him that she was pregnant and he immediately suggested that they marry. The wedding took place on August 18, 1955, and their daughter, whom they named Hilda Beatríz, was born on February 15, 1956.

When the cabin cruiser Granma set out from Tuxpan, Veracruz for Cuba on November 25, 1956, Guevara was the only non-Cuban aboard. Attacked by Batista's military soon after landing, about half of the expeditionaries were killed or executed upon capture. Guevara writes that it was during this confrontation that he laid down his knapsack containing medical supplies in order to pick up a box of ammunition dropped by a fleeing comrade, a moment which he later recalled as marking his transition from physician to combatant. Only 15–20 rebels survived as a battered fighting force; they re-grouped and fled into the mountains of the Sierra Maestra to wage guerrilla warfare against the Batista regime.

Guevara became a leader among the rebels, a Comandante (English translation: Major), respected by his comrades in arms for his courage and military prowess, and feared for what some have described as "ruthlessness": he was responsible for the execution of many men found guilty of being informers, deserters or spies. In the final days of December 1958, he directed the attack led by his "suicide squad" (which undertook the most dangerous tasks in the rebel army) on Santa Clara which was one of the decisive events of the revolution, although the bloody series of ambushes first during la ofensiva in the heights of the Sierra Maestra, then at Guisa, and the whole Cauto Plains campaign that followed probably had more military significance. Batista, upon learning that his generals — especially General Cantillo, who had visited Castro at the inactive sugar mill "Central America" — were negotiating a separate peace with the rebel leader, fled to the Dominican Republic on January 1, 1959.

On February 7, 1959, the victorious government proclaimed Guevara "a Cuban citizen by birth." Shortly thereafter, he initiated divorce proceedings to put a formal end to his marriage with Gadea, from whom he had been separated since before leaving Mexico on the Granma, and on June 2, 1959, he married Aleida March, a Cuban-born member of the 26th of July movement with whom he had been living since late 1958.


TIME magazine, August 8, 1960He was appointed commander of the La Cabaña Fortress prison, and during his six-month tenure in that post (January 2 through June 12, 1959), he oversaw the trial and execution of many people including former Batista regime officials, members of the BRAC (Buró de Represión de Actividades Comunistas, "Bureau for the Repression of Communist Activities") secret police, alleged war criminals, and political dissidents. The trials he conducted were alleged to be "unfair", according to Time Magazine. Later, Guevara became an official at the National Institute of Agrarian Reform, and President of the National Bank of CubaBNC[›] (somewhat ironically, as he often condemned money, favored its abolition, and showed his disdain by signing Cuban banknotes with his nickname, "Che").

During this time his fondness for chess was rekindled, and he attended and participated in most national and international tournaments held in Cuba. He was particularly eager to encourage young Cubans to take up the game, and organized various activities designed to stimulate their interest in it.

Even as early as 1959, Guevara helped organize revolutionary expeditions overseas, all of which failed. The first attempt was made in Panama; another in the Dominican Republic (led by Henry Fuerte, also known as "El Argelino", and Enrique Jiménez Moya) took place on 14 June of that same year.


Che Guevara with Fidel Castro
(Havana - April 1961)In 1960 Guevara provided first aid to victims during the La Coubre arms shipment rescue operation that went further awry when a second explosion occurred, resulting in well over a hundred dead. It was at the memorial service for the victims of this explosion that Alberto Korda took the most famous photograph of him. Whether La Coubre was sabotaged or merely exploded by accident is not clear. Those who favour the sabotage theory sometimes attribute this to the Central Intelligence Agency and sometimes name William Alexander Morgan, a former rival of Guevara's in the anti-Batista forces of the central provinces and later a putative CIA agent, as the perpetrator. Cuban exiles have put forth the theory that it was done by Guevara's USSR-loyalist rivals.

Guevara later served as Minister of Industries, in which post he helped formulate Cuban socialism, and became one of the country's most prominent figures. In his book Guerrilla Warfare, he advocated replicating the Cuban model of revolution initiated by a small group (foco) of guerrillas without the need for broad organizations to precede armed insurrection. His essay El socialismo y el hombre en Cuba (1965) (Man and Socialism in Cuba) advocates the need to shape a "new man" (hombre nuevo) in conjunction with a socialist state. Some saw Guevara as the simultaneously glamorous and austere model of that "new man."

During the 1961 Bay of Pigs Invasion, Guevara did not participate in the fighting, having been ordered by Castro to a command post in Cuba's westernmost Pinar del Río province where he was involved in fending off a decoy force. He did, however, suffer a bullet wound to the face during this deployment, which he said had been caused by the accidental firing of his own gun.

Guevara played a key role in bringing to Cuba the Soviet nuclear-armed ballistic missiles that precipitated the Cuban Missile Crisis in October 1962. During an interview with the British newspaper Daily Worker some months later, he stated that, if the missiles had been under Cuban control, they would have fired them against major U.S. cities.

Disappearance from Cuba

In December 1964 Che Guevara traveled to New York City as the head of the Cuban delegation to speak at the UN (listen, requires RealPlayer; or read). He also appeared on the CBS Sunday news program Face the Nation and met with a gamut of people and groups including U.S. Senator Eugene McCarthy, several associates of Malcolm X, and Canadian radical Michelle Duclos. On December 17, he flew to Paris and embarked on a three-month international tour during which he visited the People's Republic of China, the United Arab Republic (Egypt), Algeria, Ghana, Guinea, Mali, Dahomey, Congo-Brazzaville and Tanzania, with stops in Ireland, Paris and Prague. In Algiers on February 24, 1965, he made what turned out to be his last public appearance on the international stage when he delivered a speech to the "Second Economic Seminar on Afro-Asian Solidarity" in which he declared, "There are no frontiers in this struggle to the death. We cannot remain indifferent in the face of what occurs in any part of the world. A victory for any country against imperialism is our victory, just as any country's defeat is our defeat." He then astonished his audience by proclaiming, "The socialist countries have the moral duty of liquidating their tacit complicity with the exploiting countries of the West." He proceeded to outline a number of measures which he said the communist-bloc countries should implement in order to accomplish this objective. He returned to Cuba on March 14 to a solemn reception by Fidel and Raúl Castro, Osvaldo Dorticós and Carlos Rafael Rodríguez at the Havana airport.

Two weeks later, Guevara dropped out of public life and then vanished altogether. His whereabouts were the great mystery of 1965 in Cuba, as he was generally regarded as second in power to Castro himself. His disappearance was variously attributed to the relative failure of the industrialization scheme he had advocated while minister of industry, to pressure exerted on Castro by Soviet officials disapproving of Guevara's pro-Chinese Communist bent as the Sino-Soviet split grew more pronounced, and to serious differences between Guevara and the Cuban leadership regarding Cuba's economic development and ideological line. It may also be that Castro had grown increasingly wary of Guevara's popularity and considered him a potential threat. Castro's critics sometimes say his explanations for Guevara's disappearance have always been suspect (see below), and many found it surprising that Guevara never announced his intentions publicly, but only through an undated and uncharacteristically obsequious letter to Castro.

The coincidence of Guevara's views with those expounded by the Chinese Communist leadership was increasingly problematic for Cuba as the nation's economy became more and more dependent on the Soviet Union. Since the early days of the Cuban revolution, Guevara had been considered by many an advocate of Maoist strategy in Latin America and the originator of a plan for the rapid industrialization of Cuba which was frequently compared to China's "Great Leap Forward". According to Western "observers" of the Cuban situation, the fact that Guevara was opposed to Soviet conditions and recommendations that Castro seemed obliged to accept might have been the reason for his disappearance. However, both Guevara and Castro were supportive of the idea of a united front, including the Soviet Union and China, and had made several unsuccessful attempts to reconcile the feuding parties.


Guevara with members of his "reception committee" at Havana airport
(Havana - March 14, 1965)Following the Cuban Missile Crisis and what he perceived as a Soviet betrayal of Cuba when Khrushchev agreed to withdraw the missiles from Cuban territory without consulting Castro, Guevara had grown more skeptical of the Soviet Union. As revealed in his last speech in Algiers, he had come to view the Northern Hemisphere, led by the U.S. in the West and the Soviet Union in the East, as the exploiter of the Southern Hemisphere. He strongly supported Communist North Vietnam in the Vietnam War, and urged the peoples of other developing countries to take up arms and create "many Vietnams".

Pressed by international speculation regarding Guevara's fate, Castro stated on June 16, 1965, that the people would be informed about Guevara when Guevara himself wished to let them know. Numerous rumors about his disappearance spread both inside and outside Cuba. On 3 October of that year, Castro revealed an undated letter purportedly written to him by Guevara some months earlier in which Guevara reaffirmed his enduring solidarity with the Cuban Revolution but declared his intention to leave Cuba to fight abroad for the cause of the revolution. He explained that "Other nations of the world summon my modest efforts," and that he had therefore decided to go and fight as a guerrilla "on new battlefields". In the letter Guevara announced his resignation from all his positions in the government, in the party, and in the Army, and renounced his Cuban citizenship, which had been granted to him in 1959 in recognition of his efforts on behalf of the revolution.

During an interview with four foreign correspondents on 1 November, Castro remarked that he knew where Guevara was but would not disclose his location, and added, denying reports that his former comrade-in-arms was dead, that "he is in the best of health." Despite Castro's assurances, Guevara's fate remained a mystery at the end of 1965 and his movements and whereabouts continued to be a closely held secret for the next two years.

Congo

During their all-night meeting on March 14–March 15, 1965, Guevara and Castro had agreed that the former would personally lead Cuba's first military action in Sub-Saharan Africa. Some usually reliable sources state that Guevara persuaded Castro to back him in this effort, while other sources of equal reliability maintain that Castro convinced Guevara to undertake the mission, arguing that conditions in the various Latin American countries that had been under consideration for the possible establishment of guerrilla focos were not yet optimal. Castro himself has said the latter is true. According to Ahmed Ben Bella, who was president of Algeria at the time and had recently held extensive conversations with Guevara, "The situation prevailing in Africa, which seemed to have enormous revolutionary potential, led Che to the conclusion that Africa was imperialism’s weak link. It was to Africa that he now decided to devote his efforts."

The Cuban operation was to be carried out in support of the pro-Patrice Lumumba Marxist Simba movement in the Congo-Kinshasa (formerly Belgian Congo, later Zaire and currently the Democratic Republic of the Congo). Guevara, his second-in-command Victor Dreke, and twelve of the Cuban expeditionaries arrived in the Congo on 24 April 1965; the other Cubans joined them soon afterwards. They collaborated for a time with guerrilla leader Laurent-Désiré Kabila, who helped Lumumba supporters lead a revolt that was suppressed in November of that same year by the Congolese army. Guevara dismissed Kabila as insignificant. "Nothing leads me to believe he is the man of the hour," Guevara wrote.


Guevara teaching guerrilla tactics to Congolese forces. His plan was to use the liberated zone on the western shores of Lake Tanganyika as a training ground for the Congolese and fighters from other liberation movements. To his left is Santiago Terry (codename: "Aly"), to his right, Angel Felipe Hernández ("Sitaini").Although Guevara was 37 at the time and had no formal military training, he had the experiences of the Cuban revolution, including his successful march on Santa Clara, which was central to Batista finally being overthrown by Castro's forces. His asthma had prevented him from being drafted into military service in Argentina, a fact of which he was proud given his opposition to the Perón government.

South African mercenaries including Mike Hoare and Cuban exiles worked with the Congolese army to thwart Guevara. They were able to monitor Guevara's communications, arrange to ambush the rebels and the Cubans whenever they attempted to attack, and interdict Guevara's supply lines. Guevara's aim was to export the Cuban Revolution by instructing local Simba fighters in communist ideology and strategies of guerrilla warfare. The incompetence, intransigence, and infighting of the local Congolese forces are cited by Guevara in his Congo Diaries as the key reasons for the revolt's failure. Later that same year, ill, suffering from his asthma, and frustrated after seven months of hardship, Guevara left the Congo with the Cuban survivors (six members of his column had died). At one point Guevara had considered sending the wounded back to Cuba, then standing alone and fighting until the end in the Congo as a revolutionary example; after being persuaded by his comrades in arms and two emissaries sent by Castro, however, he finally agreed to leave the Congo.

Because Castro had made public Guevara's "farewell letter" to him — a letter Guevara had intended should only be revealed in case of his death — wherein he had written that he was severing all ties to Cuba in order to devote himself to revolutionary activities in other parts of the world, he felt that he could not return to Cuba with the other surviving combatants for moral reasons, and he spent the next six months living clandestinely in Dar-es-Salaam, and Prague. During this time he compiled his memoirs of the Congo experience, and wrote the drafts of two more books, one on philosophy and the other on economics. He also visited several countries in Western Europe in order to "test" a new false identity and the corresponding documentation (passport, etc.) that he planned to use to travel to South America. Throughout this period Castro continued to importune him to return to Cuba, but Guevara only agreed to do so when it was understood that he would be there on a strictly temporary basis for the few months needed to prepare a new revolutionary effort somewhere in Latin America, and that his presence on the island would be cloaked in the tightest secrecy.

Bolivia

Insurgent

Speculation on Guevara's whereabouts continued throughout 1966 and into 1967. Representatives of the Mozambican independence movement FRELIMO reported meeting with Guevara in late 1966 or early 1967 in Dar es Salaam, at which point they rejected his offer of aid in their revolutionary project. In a speech at the 1967 May Day rally in Havana, the Acting Minister of the armed forces, Maj. Juan Almeida, announced that Guevara was "serving the revolution somewhere in Latin America". The persistent reports that he was leading the guerrillas in Bolivia were eventually shown to be true.


Map of Bolivia showing location of VallegrandeAt Castro's behest, a 3,700 acre parcel of jungle land in the remote Ñancahuazú region had been purchased by native Bolivian Communists for Guevara to use as a training area and base camp Camp. The evidence suggests that the training at this camp in the Ñancahuazú valley was more hazardous than combat to Guevara and the Cubans accompanying him. Little was accomplished in the way of building a guerrilla army. Former Stasi operative Haydée Tamara Bunke Bider, better known by her nom de guerre "Tania", who had been installed as his primary agent in La Paz, was reportedly also working for the KGB and is widely inferred to have unwittingly served Soviet interests by leading Bolivian authorities to Guevara's trail.The numerous photographs taken by and of Guevara and other members of his guerrilla group that they left behind at their base camp after the initial clash with the Bolivian army in March 1967 provided President René Barrientos with the first proof of his presence in Bolivia; after viewing them, Barrientos allegedly stated that he wanted Guevara's head displayed on a pike in downtown La Paz. He thereupon ordered the Bolivian Army to hunt Guevara and his followers down.

Guevara's guerrilla force, numbering about 50 and operating as the ELN (Ejército de Liberación Nacional de Bolivia; English: "National Liberation Army of Bolivia"), was well equipped and scored a number of early successes against Bolivian regulars in the difficult terrain of the mountainous Camiri region. In September, however, the Army managed to eliminate two guerrilla groups, reportedly killing one of the leaders.

Despite the violent nature of the conflict, Guevara gave medical attention to all of the wounded Bolivian soldiers whom the guerrillas took prisoner, and subsequently released them. Even after his last battle at the Quebrada del Yuro, in which he had been wounded, when he was taken to a temporary holding location and saw there a number of Bolivian soldiers who had also been wounded in the fighting, he offered to give them medical care. (His offer was turned down by the Bolivian officer in charge.)

Guevara's plan for fomenting revolution in Bolivia appears to have been based upon a number of misconceptions:

He had expected to deal only with the country's military government and its poorly trained and equipped army. However, after the U.S. government learned of his location, CIA and other operatives were sent into Bolivia to aid the anti-insurrection effort. The Bolivian Army was being trained and supplied by U.S. Army Special Forces advisors, including a recently organized elite battalion of Rangers trained in jungle warfare that set up camp in La Esperanza, a small settlement close to the guerrillas' zone of operations.
Guevara had expected assistance and cooperation from the local dissidents. He did not receive it; and Bolivia's Communist Party, under the leadership of Mario Monje, was oriented towards Moscow rather than Havana and did not aid him, despite having promised to do so. (Some members of the Bolivian Communist Party did join/support him, such as Coco and Inti Peredo, Rodolfo Saldaňa, Serapio Aquino Tudela, and Antonio Jiménez Tardio, against the Party leadership's wishes.)
He had expected to remain in radio contact with Havana. However, the two shortwave transmitters provided to him by Cuba were faulty, so that the guerrillas were unable to communicate with Havana. (In this, and in many other respects, Manuel Piñeiro, the man to whom Castro had assigned the task of coordinating support for Guevara's operations in Bolivia, performed abysmally.) To further complicate matters, some months into the campaign, the tape recorder that the guerrillas used to record and decode radio messages sent to them from Havana was lost while crossing a river, making de-ciphering such messages more difficult.
In addition, his penchant for confrontation rather than compromise appears to have contributed to his inability to develop successful working relationships with local leaders in Bolivia, just as it had in the Congo. This tendency had surfaced during his guerrilla warfare campaign in Cuba as well, but had been kept in check there by the timely interventions and guidance of Castro.

Capture and execution

The Bolivian Special Forces were notified of the location of Guevara's guerrilla encampment by an informant. On October 8, the encampment was encircled, and Guevara was captured while leading a detachment with Simeón Cuba Sarabia in the Quebrada del Yuro ravine. He offered to surrender after being wounded in the legs and having his rifle destroyed by a bullet. (His pistol was inexplicably lacking an ammunition magazine.) According to some soldiers present at the capture, during the skirmish as they approached Guevara, he allegedly shouted, "Do not shoot! I am Che Guevara and worth more to you alive than dead."

Barrientos promptly ordered his execution upon being informed of his capture. Guevara was taken to a dilapidated schoolhouse in the nearby village of La Higuera where he was held overnight. Early the next afternoon he was executed. The executioner was Mario Terán, a sergeant in the Bolivian army who had drawn a short straw and was designated to shoot Guevara. Guevara received multiple shots to the legs, so as to avoid maiming his face for identification purposes and simulate combat wounds in an attempt to conceal his execution. Che Guevara did have some last words before his death; he allegedly said to his executioner, "I know you are here to kill me. Shoot, coward, you are only going to kill a man". His body was lashed to the landing skids of a helicopter and flown to neighboring Vallegrande where it was laid out on a laundry tub in the local hospital and displayed to the press. Photographs taken at that time gave rise to legends such as those of San Ernesto de La Higuera and El Cristo de Vallegrande. After a military doctor surgically amputated his hands, Bolivian army officers transferred Guevara's cadaver to an undisclosed location and refused to reveal whether his remains had been buried or cremated.

The hunt for Guevara in Bolivia was headed by Félix Rodríguez, a CIA agent, who previously had been infiltrated into Cuba to prepare contacts with the rebels in the Escambray Mountains and the anti-Castro underground in Havana prior to the Bay of Pigs invasion, and had been successfully extracted from Cuba after it. Upon hearing of Guevara's capture, Rodríguez relayed the information to CIA headquarters at Langley, Virginia, via CIA stations in various South American nations. After the execution, Rodríguez took Guevara's Rolex watch and several other personal items, often proudly showing them to reporters during the ensuing years. Today, some of these belongings, including his flashlight, are on display at the CIA.

A side issue connected with the guerrillas was the arrest and trial of Régis Debray. In April 1967 government forces captured Debray, a young French professor of philosophy at the University of Havana who had studied in the Ecole Normale Supérieure with Marxist philosopher Louis Althusser, and accused him of collaborating with the guerrillas. Debray claimed that he had merely been acting as a reporter, and revealed that Guevara, who had mysteriously disappeared two years earlier, was leading the guerrillas. As Debray's trial — which had become an international cause célèbre—was beginning in early October, Bolivian authorities on October 11 reported (falsely) that Guevara had been shot and killed in an engagement with government forces two days earlier

On 15 October Castro acknowledged that Guevara was dead and proclaimed three days of public mourning throughout Cuba. The death of Guevara was regarded as a severe blow to the socialist revolutionary movements throughout Latin America and the rest of the third world countries.


Che Guevara's Monument and Mausoleum in Santa Clara, CubaIn 1997 the skeletal remains of Guevara's handless body were exhumed from beneath an air strip near Vallegrande, positively identified by DNA matching, and returned to Cuba. On October 17, 1997, his remains, along with those of six of his fellow combatants killed during the guerrilla campaign in Bolivia, were laid to rest with full military honors in a specially built mausoleum in the city of Santa Clara, where he had won the said decisive battle of the Cuban Revolution 39 years before.

The Bolivian Diary

Also removed when Guevara was captured was his diary, which documented events of the guerrilla campaign in Bolivia. The first entry is on November 7, 1966 shortly after his arrival at the farm in Ñancahuazú, and the last entry is on October 7, 1967, the day before his capture. The diary tells how the guerrillas were forced to begin operations prematurely due to discovery by the Bolivian Army, explains Guevara's decision to divide the column into two units that were subsequently unable to reestablish contact, and describes their overall failure. It records the rift between Guevara and the Bolivian Communist Party that resulted in Guevara having significantly fewer soldiers than originally anticipated. It shows that Guevara had a great deal of difficulty recruiting from the local populace, due in part to the fact that the guerrilla group had learned Quechua rather than the local language which was Tupí-Guaraní. As the campaign drew to an unexpected close, Guevara became increasingly ill. He suffered from ever-worsening bouts of asthma, and most of his last offensives were carried out in an attempt to obtain medicine.

The Bolivian Diary was quickly and crudely translated by Ramparts magazine and circulated around the world. There are at least four additional diaries — those of Israel Reyes Zayas (Alias "Braulio"), Harry Villegas Tamayo ("Pombo"), Eliseo Reyes Rodriguez ("Rolando") and Dariel Alarcón Ramírez ("Benigno") — each of which reveals additional aspects of the events in question.

Legacy

While pictures of Guevara's dead body were being circulated and the circumstances of his death debated, his legend began to spread. Demonstrations in protest against his execution occurred throughout the world, and articles, tributes, songs and poems were written about his life and death. Even liberal elements that had felt little sympathy with Guevara's communist ideals during his lifetime expressed admiration for his spirit of self-sacrifice. He is singled out from other revolutionaries by many young people in the West because he rejected a comfortable bourgeois background to fight for those who were deprived of political power and economic stability. And when he gained power in Cuba, he gave up all the trappings of high government office in order to return to the revolutionary battlefield and, ultimately, to die.

Especially in the late 1960s, he became a popular icon symbolizing revolution and left-wing political ideals among youngsters in Western and Middle Eastern cultures. A photograph of Guevara taken by photographer Alberto Korda soon became one of the century's most recognizable images, and the portrait, transformed into a monochrome graphic, was reproduced on a vast array of merchandise, such as T-shirts, posters, coffee mugs, and baseball caps. The Neo-Nazi movement in Germany has started wearing shirts bearing Che's portrait. despite Guevara's strong opposition to all forms of fascism. Posters and apparel bearing his image were also prominent during the marches to protest U.S. immigration policy that took place in Los Angeles and other cities in Spring 2006.


In its mid-November (#46) 2005 issue, the German newsweekly Der Spiegel writes about Europe's "peaceful revolutionaries" whom it describes as the heirs of Gandhi and Guevara.Guevara's reputation even extended into theater, where he is depicted as the narrator in Tim Rice and Andrew Lloyd Webber's musical Evita. This portrays Guevara as becoming disillusioned with Eva Perón and her husband, President Juan Domingo Perón, because of Perón's increasing corruption and tyranny. The narrator role involves creative license, because Guevara's only interaction with Eva Perón was to write her a letter in his youth asking for a Jeep.

Some 205,832 people visited Guevara's mausoleum in 2004, of whom 127,597 were foreigners. Among the tourists visiting the site were people from Argentina, Canada, Germany, Great Britain, Ireland, Italy, Japan, South Africa, the United States, and Venezuela.

Guevara was called "the most complete human being of our age" by the French philosopher Jean-Paul Sartre. Guevara's supporters believe he may yet prove to be the most important thinker and activist in Latin America since Simón Bolívar, leader of the South American independence movement and hero to subsequent generations of nationalists throughout Latin America.

Criticism

Though he has been labeled by some as a "hero", opponents of Guevara, including most of the Cuban exile community and some refugees from other countries under communism, think of him as a killer and terrorist. They point to the less savory aspects of Guevara's life, taking the viewpoint that he was enthusiastic about executing opponents of the Cuban Revolution. They assert that he was responsible for the torture and execution of thousands of people in Cuban prisons, and for the murder of many more peasants in the regions controlled or visited by his guerrilla forces. Guevara in fact founded Cuba's labor camp system, establishing its first labor camp in Guanahacabibes to re-train managers of state-owned enterprises who were guilty of various misdemeanors or violations of "revolutionary ethics". Cuba's labor camp system was eventually (many years after Guevara's death) used to jail "gays, dissidents, and AIDS victims."

In 2005, after Carlos Santana wore a Che shirt to the Academy Awards Ceremony, Cuban-born musician Paquito D'Rivera wrote an open letter castigating Santana for supporting "The Butcher of the Cabaña." The Cabaña is the name of a prison where Guevara oversaw the execution of many dissidents, including D'Rivera's own cousin, who, according to D'Rivera, was imprisoned there for being a Christian and witnessed the executions of many Christians at the prison.

Detractors argue that while much propaganda depicts him as a formidable warrior, Guevara was ineffective; in reality a poor tactician. They dispute accounts of the Battle of Santa Clara; on the capturing of a train supplying heavy reinforcements, critic Álvaro Vargas Llosa writes, "Numerous testimonies indicate that the commander of the train surrendered in advance, perhaps after taking bribes." Some critics claim that Guevara was a major failure at managing the Cuban economy, as he "oversaw the near-collapse of sugar production, the failure of industrialization, and the introduction of rationing—all this in what had been one of Latin America’s four most economically successful countries since before the Batista dictatorship."

In "The Cult of Che", writer Paul Berman critiques the film The Motorcycle Diaries and argues "that modern-day cult of Che" obscures the "tremendous social struggle" currently taking place in Cuba. For example, the article discusses the jailing of dissidents, such as poet and journalist Raúl Rivero, who was eventually freed after worldwide pressure due to a campaign of solidarity by the International Committee for Democracy in Cuba which included Václav Havel, Lech Wałęsa, Árpád Göncz, Elena Bonner and others. Berman claims that in the U.S., where Motorcycle Diaries received standing ovations at the Sundance film festival, the adoration of Che has caused Americans to overlook the plight of dissident Cubans. This glorification of Che is also satirized by online site che-mart.com, which, among other things, markets T-shirts poking fun at both Guevara and his supporters, casting aspersions on what they perceive as an irony: Che Guevara as one of capitalism's hottest-selling images. Although much criticism of Guevara and his legacy emanates from the political center and right, there has also been criticism from other political groups such as anarchists and civil libertarians, some of whom consider Guevara an authoritarian, anti-working-class Stalinist, whose goal was the creation of a more bureaucratic state-Stalinist regime.

Че Гевара, Эрнесто

Материал из Википедии — свободной энциклопедии
Перейти к: навигация, поиск

Эрнесто Че ГевараЭрне́сто Че Гева́ра (полное имя Эрнесто Рафаэль Гевара де ла Серна) (исп. Ernesto Rafael Guevara de la Serna) (14 июня 1928, Аргентина — 8 октября 1967, Боливия), латиноамериканский революционер, команданте Кубинской революции 1959 года. Прозвище Че получил за испанское междометие Che, которым злоупотреблял в устной речи.

Содержание [убрать]
1 Че сказал
2 Основные даты жизни
3 Образ Че в искусстве
3.1 Портрет работы Фицпатрика
3.2 Образ Че в художественной литературе
4 Литература
5 Библиография
6 Ссылки



[править]
Че сказал
Каким бы путем ни пошло человечество, не может быть все сведено к чистогану, пошлости и "побрякушкам комфорта", и за защиту человеческого достоинства можно пожертвовать жизнью.

Если я проиграю, то это не будет значить, что нельзя было победить.

[править]
Основные даты жизни
14 июня 1928 — в городе Росарио, Аргентина, родился Эрнесто Гевара, первенец Эрнесто Гевары Линча и Селии де ла Серны.
С 1946 по 1953 — студент медицинского факультета Национального университета в Буэнос-Айресе.
1950 — матрос на нефтеналивном судне. Совершает путешествие на Тринидад и в Британскую Гвиану.
С февраля 1952 по август 1952 — путешествует вместе с Альберто Гранадосом по странам Латинской Америки. Посещает Чили, Перу, Колумбию и Венесуэлу, откуда возвращается самолётом через Майами (США) в Буэнос-Айрес.
1953 — заканчивает учёбу в университете и получает диплом врача.
С 1953 по 1954 — совершает второе путешествие по странам Латинской Америки. Посещает Боливию, Перу, Эквадор, Колумбию. Панаму, Коста-Рику, Сальвадор. В Гватемале встречает свою первую жену, революционерку из Перу Ильду Гадеа, и под её воздействием окончательно становится левым радикалом. В 1954 году США начинает бомардировки столицы Гватемалы. Эрнесто Гевара принимает активное участие в защите правительства президента Х. Арбенса, после поражения которого поселяется в Мексике вместе с женой.
С 1954 по 1956 — в Мексике работает врачом в Институте кардиологии. В это время он получает своё знаменитое прозвище Че. В семье появляется ребёнок, дочь Ильдита.
1955 — встречается с Фиделем Кастро, вступает в его революционный отряд «М-26-7», участвует в подготовке экспедиции на яхте «Гранма».
С июня по август 1956 — заключён в тюрьму города Мехико за принадлежность к отряду Фиделя Кастро.
С 25 ноября по 2 декабря 1956 — направляется из порта Туспан на яхте «Гранма» в числе 82 повстанцев во главе с Фиделем Кастро на Кубу в качестве корабельного врача.
С 1956 по 1959 — участник революционно-освободительной войны на Кубе, дважды ранен в боях.
С 27 по 28 мая 1957 — бой при Уверо.
5 июня 1957 — назначен майором, командиром четвёртой колонны.
21 августа 1958 — получает приказ перебазироваться в провинцию Лас-Вильяс во главе восьмой колонны «Сиро Редондо».
16 октября 1958 — колонна Че достигает гор Эскамбрая.
Декабрь 1958 — предпринимает наступление на город Санта-Клару.
С 28 по 31 декабря 1958 — Че руководит сражением за Санта-Клару.
1 января 1959 — освобождение Санта-Клары.
2 января 1959 — колонна Че входит в Гавану, где занимает крепость Кабанью. Куба полностью в руках повстанцев, война окончена. Наступает мирный период жизни Че.
9 февраля 1959 — Че президентским декретом провозглашается гражданином Кубы с правами урождённого кубинца. К этому времени он уже знаменит на весь мир, прогрессивная студенческая молодёжь считает его своим кумиром.
2 июня 1959 — разводится с Ильдой Гадеа и сочетается браком с Алейдой Марч.
С 13 июня по 5 сентября 1959 — в должности посла по особым поручениям с полномочиями вице-президента совершает поездки в Египет, Судан, Пакистан, Индию, Бирму, Индонезию, Цейлон, Японию, Марокко, Югославию, Испанию. Цели — налаживание экономических связей новой Кубы, а также покупка оружия — достигнуты не были.
7 октября 1959 — назначается начальником департамента промышленности Национального Института Аграрной Реформы (ИНРЛ).
26 ноября 1959 — назначается директором Национального банка Кубы.
5 февраля 1960 — в Гаване участвует в открытии Советской выставки достижений науки, техники и культуры, впервые встречается с А. И. Микояном. В мае в Гаване выходит книга Че «Партизанская война».
С 22 октября по 9 декабря 1960 — посещает во главе экономической миссии Кубы Советский Союз, Чехословакию, ГДР, КНР, КНДР.
23 февраля 1961 — назначается министром промышленности и членом Центрального совета планирования, который вскоре возглавляет по совместительству.
17 апреля 1961 — вторжение наёмников на Плайя-Хирон. Че возглавляет войска в Пинар-дель-Рио.
2 июня 1961 — Че подписывает экономическое соглашение с СССР. Здесь начинается сотрудничество Кубы и СССР, вылившееся в октябре 1962 года в Карибский кризис.
24 июня 1961 — встречается с Юрием Гагариным в Гаване.
Август 1961 — представляет Кубу на конференции Межамериканского экономического совета в Пунта-дель-Эсте (Уругвай), на которой разоблачает империалистический характер создаваемого США «Союза ради прогресса». Посещает Аргентину и Бразилию, где ведёт переговоры с президентами Фрондиси и Куадросом.
2 марта 1962 — назначается членом Секретариата и Экономической комиссии Объединённых революционных организаций (ОРО).
8 марта 1962 — назначается членом Национального руководства.
15 апреля 1962 — выступает в Гаване на профсоюзном конгрессе трудящихся Кубы, призывает к развёртыванию социалистического соревнования.
С 27 августа по 8 сентября 1962 — находится в Москве во главе кубинской партийно-правительственной делегации. После Москвы посещает Чехословакию.
Со второй половины октября по начало ноября 1962 — возглавляет войска в Пинар-дель-Рио.
Май 1963 — ОРО преобразовывается в Единую партию кубинской социалистической революции, Че назначается членом её Центрального Комитета, Политбюро ЦК и Секретариата.
Июль 1963 — находится в Алжире во главе правительственной делегации на праздновании первой годовщины независимости этой республики.
16 января 1964 — подписывает кубино-советский протокол о технической помощи.
С 20 марта по 13 апреля 1964 — возглавляет кубинскую делегацию на конференции ООН по торговле и развитию в Женеве (Швейцария).
С 15 по 17 апреля 1964 — посещает Францию, Алжир, Чехословакию.
С 5 по 19 ноября 1964 — находится в Советском Союзе во главе кубинской делегации на праздновании 47-й годовщины Великой Октябрьской социалистической революции.
11 ноября 1964 — выступает в Доме дружбы на учредительном собрании Общества советско-кубинской дружбы.
С 9 по 17 декабря 1964 — участвует во главе кубинской делегации в Генеральной Ассамблее ООН в Нью-Йорке. С трибуны произносит неодобрительные слова в адрес СССР.
Вторая половина декабря 1964 — посещает Алжир.
С января по март 1965 — совершает поездку в КНР, Мали, Конго (Браззавиль), Гвинею, Гану, Дагомею, Танзанию, Египет, Алжир, где участвует в 11 экономическом семинаре афроазиатской солидарности. В речи обвиняет СССР в том, что тот «продаёт свою помощь народным революциям», исходя из своих корыстных интересов. В Москве речь воспринята как оскорбление, отношения Че с Фиделем Кастро испорчены окончательно.
14 марта 1965 — возвращается в Гавану.
15 марта 1965 — последнее публичное выступление на Кубе, выступает с отчётом о зарубежной поездке перед сотрудниками министерства промышленности.
1 апреля 1965 — пишет прощальные письма родителям, детям, Фиделю Кастро.
8 октября 1965 — Фидель Кастро зачитывает на учредительном заседании Центрального Комитета Коммунистической партии Кубы прощальное письмо Че, в котором тот в том числе отказывается от Кубинского гражданства.
весна 1965 — осень 1966 — находится в Бельгийском Конго, где осуществляет подготовку партизан Лорана-Дезире Кабилы (сторонников убитого за несколько лет до этого Патриса Лумумбы) с целью свержения правительства. После незначительных боевых действий покидает Конго, так и не получив поддержки у местного населения. Сам Че считает операцию в Конго провалом.
15 февраля 1966 — направляет письмо дочери Хильде, в котором поздравляет её с днём рождения.
7 ноября 1966 — прибывает в партизанский лагерь на реке Ньянкауасу в Боливии.
28 марта 1967 — начало военных действий партизанского отряда (Армии национального освобождения Боливии), возглавляемого Че (он представляется как Фернандо Рамон).
17 апреля 1967 — публикация в Гаване послания Че в адрес Трёхконтинентальной организации солидарности.
20 апреля 1967 — арест боливийскими властями Дебрэ, Бустоса и Роса.
29 июля 1967 — открытие в Гаване учредительной конференции Организации латиноамериканской солидарности.
31 августа 1967 — гибель отряда Хоакина, в том числе партизанки Тани.
8 октября 1967 — бой в ложбине Юро, раненый Че попадает в плен.
9 октября 1967 — Че расстрелян «рейнджерами» в селении Ла Игуэра по приказу из Вашингтона. Тело выставлено на всеобщее обозрение в Валлергранде. Ему отрезают руки, чтобы сравнить с отпечатками пальцев, имеющимися в архивах.
15 октября 1967 — Фидель Кастро подтверждает гибель Че в Боливии.
Июнь 1968 — в Гаване выходит первое издание «Боливийского дневника» Че.
1997 — прах Че Гевары перевезён из Боливии на Кубу и торжественно погребён в мавзолее, в городе Санта-Клара.
[править]
Образ Че в искусстве
[править]
Портрет работы Фицпатрика
Знаменитый во всём мире двухцветный портрет Че Гевары анфас, ставший сначала символом романтического революционного движения, а затем утративший всякую смысловую нагрузку и превратившийся в китч, используется ныне в самых далёких от революции контекстах. Он создан ирландским художником Джимом Фицпатриком с фотографии кубинца Альберто Корды 1960 года. На берете Че видна звёздочка Хосе Марти, отличительный признак команданте, полученная от Фиделя Кастро в июле 1957 года вместе с этим званием.

Альберто Корда не сделал свою фотографию общественным достоянием и даже подавал в суд за использование портрета в рекламе водки.

[править]
Образ Че в художественной литературе
Дух Че Гевары появляется в романе Виктора Пелевина «Поколение «П», где он диктует главному герою текст, озаглавленный «Идентиализм как высшая стадия дуализма» (название явно пародирует заголовок работы Ленина «Империализм как высшая стадия капитализма»). В тексте, в частности, говорится: «Сейчас слова Будды доступны всем, а спасение находит не многих. Это, без сомнения, связано с новой культурной ситуацией, которую древние тексты всех религий называли грядущим «тёмным веком». Соратники! Этот темный век уже наступил. И связано это прежде всего с той ролью, которую в жизни человека стали играть так называемые визуально-психические генераторы, или объекты второго рода».

Вскоре после гибели Че Гевары Карлосом Пуэблой была написана песня Hasta Siempre Comandante («До свидания в вечности, команданте»), приобрётшая известность в исполнении Наталии Кардоне. Эта песня затем многократно перепевалась и модифицировалась.

Ernesto Guevara de la Serna"Che Guevara"

Doğumu 14 Haziran 1928
Rosario, Arjantin
Ölümü 9 Ekim 1967
La Higuera, Bolivya
Ernesto Guevara de la Serna (14 Haziran 1928Doğum tarihi[›] – 9 Ekim, 1967), Che Guevara ya da el Che, olarak bilinir. Guevara, Arjantin doğumlu doktor, Marksist, politikacı ve Küba ile Enternasyonalist gerillaların lideriydi. Tıp eğitimi alırken Latin Amerika’yı baştan başa dolaştı ve bu sayede birçok insanın karşı karşıya kaldığı yoksulluğu doğrudan gözlemleyebildi. Bu deneyimler sonucunda bölgedeki ekonomik eşitsizliği çözmenin tek yolunun devrim olduğuna ikna olarak Marksizm’i incelemeye başladı ve Başkan Jacobo Arbenz Guzmán'ın önderliğinde Guatemala’nın sosyal devrimine katıldı.

Bir süre sonra 1959 yılında Küba’da yönetimi ele geçiren Fidel Castro’nun askerî nitelikli 26 Temmuz Hareketi’nin bir üyesi olmuştur. Yeni hükümette çeşitli önemli görevlerde bulunduktan, gerilla savaşı teorisi ve uygulamaları üzerine makaleler ve kitaplar yazdıktan sonra diğer ülkelerdeki devrimci hareketlere katılmak üzere 1965 yılında Küba’dan ayrıldı. İlk olarak Kongo-Kinşasa’ya (sonraları Kongo Demokratik Cumhuriyeti) daha sonra da CIA ve Amerikan Ordusu Özel Harekât Birlikleri’nin ortak operasyonu sonrası yakalanacağı Bolivya’ya gitti. Guevara 9 Ekim 1967’de Vallegrande yakınlarındaki La Higuera’da Bolivya Ordusu’nun elinde iken öldü. Son saatlerinde yanında bulunanlar ve onu öldürenler, yargısız infaz sonucu öldürüldüğüne tanıklık etmişlerdir.

Ölümünden sonra Guevara dünya üzerinde sosyalist devrimci hareketlerin sembolü haline gelmiştir. Guevara’nın Alberto Korda tarafından çekilen fotoğrafı "dünya üzerindeki en ünlü fotoğraf ve 20. yüzyılın sembolü" olarak nitelenmiştir.




Aile geçmişi ve gençliği

Ernesto Guevara de la Serna İspanyol ve İrlanda asıllı bir ailenin beş çocuğunun en büyüğü olarak Arjantin’in Rosario şehrinde dünyaya gelmiştir. Annesinin ve babasının soyu Basklara dayanır. Doğum belgesinde doğum tarihi olarak 14 Haziran 1928 görünmesine karşılık bazı kaynaklarda aynı yılın 14 Mayıs günü doğduğu belirtilmektedir. Guevara'nın atalarından Patrick Lynch 1715 yılında İrlanda’da Galway’de doğmuştur. İrlanda’yı terkedip İspanya’nın Bilbao şehrine, oradan da Arjantin’e gitmiştir. Guevara'nın büyük büyükbabası Francisco Lynch 1817’de, büyükannesi Ana Lynch 1868’de doğmuştur. Ana Lynch’in oğlu ve Che'nin babası Ernesto Guevara Lynch 1900’de doğmuştur. Guevara Lynch 1927’de Celia de la Serna y Llosa ile evlenmiş ve üç erkek, iki kız çocukları olmuştur.

Guevara, çocukluğunda, bu sol eğilimli üst sınıf ailede bile dinamik kişiliği ve radikal görüşleriyle bilinirdi. Her ne kadar yaşamı boyunca onu etkileyecek olan astım krizlerinden ıstırap çekse de mükemmel bir atlet olmuştur. Bu engeline rağmen hevesli bir rugby oyuncusuydu ve ‘’Fuser’’ ( aşırı saldırgan oyun tarzı nedeniyle azgın, kudurmuş anlamına gelen ‘’El Furibundo’’ sözcüğü ile annesinin soyadı olan ‘’Serna’’dan oluşturulmuş bir takma isim) lakabıyla anılmaktaydı.
Guevara 3 yaşında iken ‘’burro’’ üzerinde
Guevara babasından satranç öğrendikten sonra 12 yaşından itibaren yöresel turnuvalara katılmaya başladı. Ergenlik döneminde şiire, özellikle de Pablo Neruda’nın şiirlerine merak saldı. . Guevara, Latin Amerika’da kendi sınıfında yaygın olduğu üzere yaşamı boyunca şiir yazdı. Pek çok konuya meraklı, hevesli bir okuyucuydu, ilgilendiği kitaplar Jack London ve Jules Verne’in macera klasiklerinden Sigmund Freud’un cinsellik üzerine denemelerine ve Bertrand Russell’ın toplum felsefesi üzerine tezlerine kadar giden bir çeşitlilik gösteriyordu. Ergenliğinin son dönemlerinde fotoğrafçılığa merak saldı ve vaktinin önemli kısmında insanları, gittiği yerleri ve sonraları da arkeolojik alanları fotoğrafladı.
Guevara, tıp öğrenimi için 1948’de Buenos Aires Üniversitesi’ne girdi. Kesintili öğrenim hayatını Mart 1953’te tıp öğrenimini bitirip aynı yılın 12 Haziran’ında diplomasını alarak noktaladı. Pratisyen hekimlik yapabilmek için gerekli klinik eğitimi tamamlayıp tamamlamadığı açık değildir. Eğer bu klinik eğitimi tamamlamadıysa “doctor en medicina” değil de “médico” olmuş olabilir.


1936 yılında ailesiyle birlikte
Guevara öğrenciliği boyunca Latin Amerika’da uzun yolculuklara çıktı. 1951 yılında eski arkadaşı biyokimyager Alberto Granado, yıllardır konuştukları Güney Amerika seyahati için tıp eğitimine bir yıl ara vermesini önerdi. Kısa süre sonra, ‘’La Poderosa II’’ (Güçlü II) adını verdikleri 500 cc.lik 1939 model Norton marka motorsikletle Alta Gracia’dan yola çıktılar. Peru’da Amazon Nehri kıyısındaki San Pablo cüzzam kolonisinde gönüllü olarak bir kaç hafta geçirmeyi düşünüyorlardı. Guevara'nın bu yolculuğu anlattığı seyahat notları “Notas de viaje’’ 2004 yılında “Diarios de motocicleta” (Motorsiklet Günlükleri) adıyla sinemaya uyarlanmıştır.
Bu yolculuk sırasında kitlelerin yoksulluğunu, baskıyı ve güçsüzlükleri yakından gözlemleyen ve Marksizm’den etkilenen Guevara, Latin Amerika’daki ekonomik ve sosyal eşitsizliklerin tek çözümünün devrim olduğu sonucuna vardı. Yolculukları, Latin Amerika’ya ayrı uluslardan oluşan bir karma yapı olarak değil de kurtuluşu ancak kıta çapında bir strateji ile olabilecek tek bir vücut olarak bakmasını sağladı. Sınırları olmayan ve tek bir ‘’mestizo’’ (Avrupalı ve yerli melezi) kültür ile bağlanmış birleşik İber-Amerika kurabilmeyi hayal etmeye başladı . Bu düşünce, sonraki devrimci eylemlerinde öne çıkacaktı. Arjantin’e döner dönmez, Güney ve Orta Amerika’da kaldığı yerden gezilerine devam edebilmek için tıp öğrenimini hızla bitirdi.



Guatemala

Guevara, 7 Temmuz 1953’te, Bolivya, Peru, Ekvator, Panama, Kosta Rika, Nikaragua, Honduras, ve El Salvador’dan geçip Aralık ayının son günlerinde Guatemala’ya vardı. O sıralarda popülist bir hükümetin başındaki Başkan Jacobo Arbenz Guzmán özellikle toprak reformu ve diğer değişikliklerle bir toplumsal devrim yapmaya çalışıyordu. Beatriz halasına yazdığı mektupta Guatemala’ya bir süre yerleşmesinin sebebini şöyle açıklıyordu: "Guatemala’da gerçek bir devrimci olabilmek için gerekli ne varsa yapacağım ve kendimi mükemmelleştireceğim." Jon Anderson’a göre Guevara’nın Guatemala’daki ana siyasî bağlantısı Perulu sosyalist Hilda Gadea’ydı. ‘’American Popular Revolutionary Alliance’’ (APRA) (Amerikan Popüler Devrimciler İttifakı, lideri Víctor Raúl Haya de la Torre olan siyasî bir oluşum) üyesi olan Gadea, Arbenz hükümetindeki birçok üst düzey politikacıyı Guevara’yla tanıştırdı. Daha önce Kosta Rika’da tanıştığı ve Fidel Castro ile bağlantılı bir grup Kübalı sürgünle de bağlantı kurdu. Bu sürgünlerin arasında Küba’nın Oriente eyaletindeki Bayamo’da bulunan ‘’Carlos Manuel de Céspedes’’ barakalarına yapılan saldırıyla bağlantısı olan Antonio ‘’Nico’’ López de vardı. Lopez Granma Küba’ya çıktıktan kısa süre sonra ‘’Ojo del Toro’’ köprüsünde hayatını kaybedecekti. Siyah İsa ile ilgili dinî eşyaların satışında bu ‘’moncadista’’lara katılan Guevara aynı zamanda Venezuelalı iki sıtma uzmanına da yardımcı olmuştur. Bu sıralarda, Arjantinlilere özgü, “hey”, “dostum”, “birader” anlamına gelen “che” ünlemini çok sık kullanması nedeniyle ünlü “Che” takmaadını kullanmaya başlamıştır (/tʃe/ olarak telaffuz edilir). Yalnızca Arjantin, Paraguay ve Uruguay ile Brezilya’nın güneyinde kullanılan bu sözcük, kullananın Rio de la Plata bölgesinden geldiğini gösterir. Ekonomik durumu genellikle pek iyi değildi ve Hilda’nın ziynet eşyalarını rehine vermek zorunda kalmıştı. 15 Mayıs 1954’te Komünist Çekoslovakya’dan Arbenz hükümetine destek olarak gönderilen yüksek kalitede Skoda piyade ve hafif topçu silahları İsveç gemisi ’’Alfhem’’ ile Puerto Barrios’a ulaştı. Bu silahların miktarı CIA tarafından 2.000 ton ve ilginç bir şekilde John Lee Anderson tarafından da 2 ton olarak tahmin edilmektedir. (Anderson'ın tahmin ettiği miktarın yazım hatası olduğu sanılmaktadır çünkü bu rakamdan bahseden güvenilir kayıt sayısı çok azdır.) Guevara yeni bir vize almak üzere kısa süre için El Salvador’a geçti ve Guatemala’ya geri döndü. Bu sırada CIA tarafından desteklenen Carlos Castillo Armas liderliğindeki darbe başlamıştı. Arbenz karşıtı kuvvetler, Çekoslovak silahlarının trenler yardımıyla dağıtılmasını durduramıyorlardı, ancak güçlerini toparladıktan sonra hava desteğinin yardımıyla ilerlemeye başlamışlardı. Guevara birkaç günlüğüne Komünist Gençlik tarafından örgütlenen silahlı milislere katılmış, bu grubun harekete geçmemesi üzerine tekrar tıbbî hizmetlere dönmüştür. Darbenin ardından Guevara çarpışmak için gönüllü oldu, ancak Arbenz yabancı destekçilerinin ülkeyi terketmesini istiyordu. Gadea tutuklandıktan sonra Guevara kısa süre için Arjantin konsolosluğunda saklandı ve sonra Meksika’ya geçti.
Arbenz hükümetinin CIA destekli bir darbeyle devrilmesi üzerine, Guevara’nın Amerika Birleşik Devletleri’nin emperyalist bir güç olduğuna ve Latin Amerika ve diğer gelişmekte olan ülkelerdeki sosyoekonomik eşitsizlikleri düzeltmeye çalışan hükümetlere vazgeçmeden karşı koyacağına dair görüşleri kesinleşti. Bu onun sosyalizmin ancak silahlı mücadele sonunda elde edilebileceği ve bu koşulları da ancak silahlanmış bir halkın savunabileceği yönündeki düşüncelerini kuvvetlendirmiştir:



Küba

Eylül 1954’te Meksika’ya gelişinden kısa süre sonra, Guevara Nico López ve Guatemala’dan tanıdığı diğer Kübalı sürgünlerle arkadaşlığını tazeledi. Haziran’da López onu Raúl Castro ile tanıştırdı. Birkaç hafta sonra Küba’daki siyasi hapishaneden salıverilen Fidel Castro Meksika’ya geldi ve 8 Temmuz 1955’te Raúl Guevara’yı Fidel Castro ile tanıştırdı. Bütün gece süren ateşli bir sohbetin ardından Guevara Castro’nun, aradığı esin kaynağı devrim lideri olduğuna kanaat getirerek Küba diktatörü Fulgencio Batista’yı devirmek için kurulan ‘’26 Temmuz Hareketi’’ne katıldı. Grubun doktoru olmasına karar verildiyse de hareketin diğer üyeleriyle askerî eğitime katıldı, eğitimin sonunda eğitmenleri Albay Alberto Bayo tarafından en göze çarpan öğrenci olarak nitelendirildi. Bu sırada Gadea Guatemala’dan gelmişti ve Guevara ile ilişkileri devam ediyordu. 1955 yazında hamile olduğunu söyleyince, Guevara hemen evlenmelerini önerdi. 18 Ağustos 1955’te evlendiler ve Hilda Beatriz adını verdikleri kızları 15 Şubat 1956’da doğdu.
25 Kasım 1956’da Tuxpan, Veracruz’dan Küba’ya doğru yola çıkan Granma yatında Kübalı olmayan tek kişi Guevara’ydı. Karaya çıkar çıkmaz Batista’nın askerlerinin saldırısına uğrayan ekibin yarısı hemen orada veya yakalandıktan sonra öldürüldü. Guevara, bu çatışmada kaçan bir yoldaşın düşürdüğü cephaneyi almak için tıbbî malzeme çantasını bıraktığını ve o ânı doktordan savaşçıya dönüştüğü an olarak hatırladığını yazar. Hayatta kalan 15–20 isyancı kaçarak Sierra Maestra dağlarına saklanır ve Batista rejimine karşı gerilla savaşına girişir.
Yoldaşları tarafından cesareti ve askerî yeteneği nedeniyle saygı gören Guevara isyancılar arasında bir lider, bir Comandante olur. Birçokları tarafından da “acımasızlığı” nedeniyle korkulur. Muhbir, kaçak ve casus olarak suçlu bulunan birçok kişinin infazından sorumludur. 1958 Aralığının son günlerinde devrimin en önemli olaylarından olan Santa Clara’ya saldıran "intihar timi"ni (isyan ordusundaki en tehlikeli işleri bu tim yapıyordu) yönetti. Generallerinin ve özellikle de General Cantillo’nun ‘’Central America’’ isimli çalışmayan şeker fabrikasında Castro ile buluştuğunu ve isyan lideri ile ayrı bir barış pazarlığı yaptığını öğrenen Batista 1 Ocak 1959’da Dominik Cumhuriyeti’ne kaçmıştır.
7 Şubat 1959’da zafer kazanan hükümet tarafından Guevara “doğuştan Küba vatandaşı’’ ilan edildi. Kısa süre sonra Meksika’dan Granma yatıyla yola çıkmadan önce, ayrıldığı Gadea ile evliliğini resmen sona erdirmek için boşanma işlemlerine başladı. 2 Haziran 1959’da 26 Temmuz Hareketi’nin Küba doğumlu bir üyesi olan ve 1958 sonlarından beri birlikte yaşadığı Aleida March ile evlendi.
TIME dergisi, 8 Ağustos 1960
La Cabaña Fortress hapishanesinin komutanlığına atandı ve 2 Ocak 1959’dan 12 Haziran 1959’a kadar altı ay boyunca üstlendiği bu görevdeyken Batista rejiminin memurlarının, BRAC gizli servis (Buró de Represión de Actividades Comunistas, "Komünist eylemlerin bastırılmasından sorumlu servis”) mensuplarının, savaş suçlusu olduğu iddia edilenlerin ve siyasî muhaliflerin yargılanması ve infazından sorumlu oldu. TIME dergisine göre yönettiği yargılamaların “adil” olmadığı iddia edilmekteydi. Daha sonra Ulusal Toprak Reformu Enstitüsü’nde önemli bir göreve geldi ve Küba Merkez Bankası’nın başkanı oldu. (sık sık parayı kınadığı ve yürürlükten kaldırılmasını desteklediği için bu horgörüyü göstermek adına Küba paralarını takma adı olan "Che" ile imzalamıştır).
Bu sıralarda satranca olan ilgisi tekrar canlanan Guevara Küba’da yapılan ulusal ve uluslararası turnuvalara katılmıştır. Özellikle genç Kübalıları oyunu öğrenmeleri için teşvik ediyor ve onların ilgisini çekecek etkinlikler düzenliyordu.
1959 yılından itibaren Guevara Küba'dan, diğer ülkelerdeki devrimci hareketlere yardım etti ama bunların tümü başarısızlıkla sonuçlandı. İlk deneme Panama’da yapılmıştı, diğer bir eylem de 14 Haziran’da Dominik Cumhuriyeti’nde yapıldı. (“El Argelino” diye de bilinen Henry Fuerte ve Enrique Jiménez Moya önderliğinde.)
Che Guevara ve Fidel Castro (Havana - Nisan 1961)
1960 yılında Guevara ‘’La Coubre’’ silah gemisi patlamasında kurbanlara yardım etti. Kurtarma operasyonu sırasında olan ikinci patlamayla birlikte ölü sayısı yüzü aşmıştır. Bu patlamada ölenlerin cenaze töreninde Alberto Korda Che’nin ünlü fotoğrafını çekmiştir. La Coubrenin sabotaj ya da kaza sonucu mu patladığı bilinmemektedir. Sabotaj olduğunu iddia edenler, sorumlu olarak Merkezî Haberalma Örgütü’nü (CIA) gösterirler. ve sabotajı yapan kişi olarak da merkezî eyaletlerdeki Batista karşıtı güçlerden Guevara’nın rakibi olan ve daha sonra CIA ajanı olduğu sanılan William Alexander Morgan gösterilir. Kübalı sürgünler, patlamanın sorumlusunun Guevara’nın SSCB’ye sadık rakipleri olduğunu ileri sürerler.

Guevara daha sonra Sanayi Bakanı olarak Küba sosyalizminin açık ve kesin bir hale gelmesine yardımcı olmuş, ülkenin önde gelen kişileri arasına girmiştir. “Gerilla Savaşı’’ adlı kitabında silahlı başkaldırıya önayak olacak geniş örgütlere gerek duymadan küçük bir gerilla grubu (‘’foco’’) tarafından başlatılan Küba modeli devrim fikrinin tekrar edilmesini savunmuştur. El socialismo y el hombre en Cuba (1965) (Küba’da sosyalizm ve insan) adlı denemesinde sosyalist devletle birlikte “yeni bir insan” biçimlendirmenin gerekliliğini savunur. Bazıları Guevara’yı bu ‘’yeni insan’’ın alımlı ve yalın bir modeli olarak görür.
1961 yılındaki Domuzlar Körfezi İşgali’nde Guevara çarpışmalara katılmamıştır. Castro'nun emriyle Küba’nın en batısındaki Pinar del rio eyaletindeki bir kuvvetin başına geçmiş ve burada sahte çıkarma kuvvetini püskürtmüştür. Bu harekât sırasında yüzünden kurşun yarası almış ama kendi silahının kazara ateş almasıyla yaralandığını söylemiştir.
Guevara 1962 Ekim ayında ortaya çıkan Küba Füze Krizi’ne neden olan Sovyet nükleer balistik füzelerinin Küba’ya getirilmesinde anahtar rol almıştır. Birkaç ay sonra İngiliz gazetesi ‘’Daily Worker’’ ile yaptığı görüşmede eğer füzeler Küba kontrolünde olsaydı başlıca ABD şehirlerine doğru bu füzeleri kullanacağını söylemiştir.

Küba'da ortadan kayboluşu

Aralık 1964'te Birleşmiş Milletler'de konuşma yapmak üzere Küba heyetinin başı olarak New York'a gitti. (dinleyiniz, RealPlayer gereklidir; ya da okuyunuz). CBS televizyon kanalında pazar günleri yayınlanan Face the Nation isimli haber programına çıktı. ABD Senatörü Eugene McCarthy, Malcolm X'in çalışma arkadaşları, Kanadalı radikal Michelle Duclos dahil olmak üzere değişik kişi ve gruplarla görüştü. 17 Aralık'ta Paris'e uçtu ve üç aylık bir uluslararası geziye başladı. Bu gezi sırasında Çin Halk Cumhuriyeti, Birleşik Arap Cumhuriyeti (Mısır), Cezayir, Gana, Gine, Mali, Dahomey, Kongo-Brazzaville ve Tanzanya'yı dolaştı. İrlanda, Paris ve Prag'da molalar verdi. 24 Şubat 1965'te Cezayir'de, sonradan uluslararası sahnede son görünüşü olacak olan "İkinci Afrika-Asya Ekonomik Dayanışma Semineri"ndeki konuşmasını yaptı. Bu konuşmada şöyle demiştir: "Ölümüne olan bu mücadelede hiçbir sınır yoktur. Dünyanın hiç bir yerinde meydana gelen olaylara kayıtsız kalamayız. Bir ülkenin emperyalizme karşı zaferi bizim zaferimizdir, aynı şekilde yenilgisi de bizim yenilgimizdir." Şu sözlerle de dinleyicilerini şaşırtmıştır: "Sosyalist ülkelerin, Batı'nın sömürgeci ülkeleriyle üstü kapalı işbirliğini tasfiye etmeleri ahlakî görevleridir." Sonra da bu hedefe ulaşmak için komünist bloğu ülkelerinin uygulaması gereken bir dizi eylemi sıralamıştır.




14 Mart'ta Küba'ya döndüğünde Havana havaalanında Fidel ve Raúl Castro, Osvaldo Dorticós ve Carlos Rafael Rodríguez tarafından sade bir törenle karşılandı.
İki hafta sonra Guevara kamu hayatından çekildi ve ardından tamamen ortadan kayboldu. Castro'dan sonra gelen adam olarak bakıldığı Küba'da nerede olduğu, 1965 yılının en büyük gizemlerindendi. Ortadan kayboluşu için değişik sebepler öne sürüldü: sanayi bakanıyken savunduğu sanayileşme projelerinin görece başarısızlığı, Çin-Sovyet ayrılığı arttıkça Guevara'nın Çin Komünist Partisi yanlı tutumunu onaylamayan Sovyet resmi görevlilerinin Castro'ya yaptıkları baskı ve Küba'nın ekonomik gelişmesi ile ideolojik çizgisi üzerine Guevara ile Küba lideri arasındaki önemli görüş ayrılıkları. Castro'nun Guevara'nın tanınmışlığından rahatsız olup onu tehdit olarak görmesi de neden olarak gösterildi. Castro'nun bazı muhalifleri onun Guevara'nın kayboluşu hakkındaki açıklamalarının hep şüphe uyandırıcı olduğunu söylerler. Guevara'nın niyetlerini hiç alenen açıklamayıp ve sadece Castro'ya yazılmış tarihsiz ve tarzı olmayan dalkavukça bir mektupla bildirmiş olması çoğu kişi tarafından şaşırtıcı bulunmuştur.
Guevara'nın görüşlerinin Çin Komünist Partisi liderleri tarafından açıklanan görüşlerle benzeşmesi, ekonomisi gittikçe Sovyetler Birliği'ne daha da bağımlılaşmakta olan Küba için büyüyen bir sorundu. Küba devriminin ilk günlerinden itibaren Guevara'nın Latin Amerika'da Maocu stratejinin uygulanmasını savunduğu düşünülüyordu ve yaratmış olduğu Küba'nın hızla sanayileşmesini öngören plan Çin'in "İleri Büyük Atılım"ına benzetiliyordu. Küba'nın batılı "gözlemcileri"ne göre Guevara'nın Sovyet koşullarına ve önerilerine karşı çıkmasına rağmen Castro'nun kabul etmek zorunda kalması ortadan kaybolmasının nedeni olabilirdi. Halbuki hem Guevara hem de Castro, Sovyetler Birliği ve Çin'in de bulunduğu birleşik cepheyi destekliyordu. Ayrılığa düşmüş bu iki ülke arasında antlaşma sağlamak için başarısızlıkla sonuçlanan bir dizi girişimde de bulunmuşlardı.

Guevara, Havana havalanındaki "karşılama heyetiyle" (Havana - 14 Mart 1965)
Küba Füze Krizi'nden sonra ve Kruşçev'in Castro'ya danışmadan Küba'dan füzeleri çekmeye razı gelmesini Sovyetlerin ihaneti olarak gören Guevara Sovyetler Birliği hakkında daha da şüpheci oldu. Cezayir'deki son konuşmasında artık Kuzey Yarımküre'yi, batıda ABD ve doğuda SSCB liderliğinde, Güney Yarımküre'nin sömürücüsü olarak gördüğünü belirtmiştir. Vietnam Savaşı sırasında komünist Kuzey Vietnam'ı desteklemiş ve gelişmekte olan ülkelerin halklarını, silahlanıp "pek çok Vietnamlar" yaratmaları için teşvik etmiştir.

Guevara'nın akıbeti hakkındaki uluslararası spekülasyonların baskısıyla Castro 16 Haziran 1965'te yaptığı açıklamada insanların Guevara hakkında bilgi almalarının ancak Guevara istediğinde mümkün olabileceğini söyledi. Guevara'nın ortadan kayboluşu ile ilgili Küba içinde ve dışında pek çok dedikodu yayıldı. Aynı yılın 3 Ekim'inde Castro, Guevara'nın birkaç ay önce kendisine yazdığı tarihsiz mektubu açıkladı. Bu mektupta Guevara Küba devrimine bağlılığını tekrarlıyor ancak devrim yolunda yabancı topraklarda savaşmak için Küba'dan ayrılma niyetini bildiriyordu. Mektubunda "dünyadaki diğer uluslar benim basit emeğime çağrı yaptılar" diye belirterek "yeni savaş alanlarında" gerilla olarak savaşmak için ayrılmaya karar verdiğini belirtiyordu. Aynı zamanda hükümet, parti ve ordu içindeki tüm görevlerinden istifa ettiğini ve Küba vatandaşlığından, ki bu ona devrim için yaptıklarını takdir olarak verilmişti, vazgeçtiğini de duyuruyordu.
Dört yabancı gazeteciyle 1 Kasımda yaptığı görüşme sırasında Castro, Guevara'nın nerede olduğunu bildiğini ama açıklamayacağını belirterek, eski yoldaşının öldüğüne dair söylentileri reddetti ve Guevara'nın sağlığının çok iyi olduğunu ekledi. Castro'nun sözlerine rağmen 1965'in sonunda Guevara'nın akıbeti bir gizem olarak kaldı, hareketleri ve nerede olduğu iki yıl boyunca özenle saklanan bir sır oldu.





Kongo cumhuriyeti

1965 yılının 14 Mart'ını 15 Mart'a bağlayan gece boyunca yaptıkları toplantı sonucunda Guevara ve Castro, Sahara Çölü altındaki bölgede Küba'nın ilk askerî operasyonunu bizzat Guevara'nın yönetmesi konusunda anlaştılar. Bazı güvenilir kaynaklar Guevara'nın kendisini bu operasyonda desteklemesi için Castro'yu ikna ettiğini söyler. Aynı derecede güvenilir diğer kaynaklar ise Latin Amerika ülkelerindeki koşulların focos gerilla çekirdeklerinin kurulması için henüz uygun olamdığını savunan Castro'nun bu eyleme girmesi için Guevara'yı ikna ettiğini söyler. Castro'nun kendisi de ikinci görüşün doğru olduğunu söylemiştir. O zamanlar Cezayir'in devlet başkanı olan ve Guevara ile kısa süre önce görüşen Ahmed Bin Bella ise şöyle demiştir: "Afrika'da hüküm süren durumun büyük devrim potansiyeline sahip görünmesi, Che'yi Afrika'nın emperyalizmin zayıf halkası olduğu sonucuna itti. O da artık çabalarını Afrika'ya yönlendirmeye karar verdi."
Küba operasyonu Kongo-Kinşasa'daki (önceleri Belçika Kongosu, sonradan Zaire ve günümüzde Kongo Demokratik Cumhuriyeti) Patrice Lumumba yanlısı Marksist Simba hareketinin desteklenmesi ile sürdürülecekti. Guevara, yardımcısı Victor Dreke ve on iki Kübalı 24 Nisan 1965'te Küba'ya vardı. Diğer Kübalılar da kısa süre sonra onlara katıldılar. Bir süre, gerilla lideri Laurent-Désiré Kabila ile çalıştılar. Kabila, aynı yılın Kasım ayında Kongo ordusu tarafından bastırılan bir isyana girişmeleri için Lumumba'nın destekçilerine yardım etmişti. Guevara, önemsiz biri olduğuna karar verdiği Kabila'yı bırakmış ve şöyle yazmıştır: "Hiçbir şey onun bu ânın gerektirdiği adam olduğuna beni inandıramaz."

Guevara Kongo kuvvetlerine gerilla taktiklerini öğretirken. Planı, Tanganyika Gölü'nün batı sahillerindeki kurtarılmış bölgeyi Kongo ve diğer özgürlük hareketlerinin savaşçılarını eğitmek için kullanmaktı. Solunda Santiago Terry (kodadı: "Aly") ve sağında, Angel Felipe Hernández (kodadı: "Sitaini") görülüyor.
Guevara 37 yaşında olmasına ve resmî askerî eğitim almamış olmasına rağmen, Batista'nın devrilmesinde önemli yer işgal eden Santa Clara harekâtının da içinde bulunduğu Küba devrimi deneyimlerine sahipti. Astımı nedeniyle Arjantin'de askere alınmamıştı. Perón hükümetine olan muhalefeti gözönüne alındığında bundan gurur duyardı.
Mike Hoare'un içinde bulunduğu Güney Afrikalı paralı askerler ve Kübalı sürgünler Kongo ordusuyla birlikte Guevara'yı engellemeye çalıştılar. Guevara'nın haberleşmesini dinliyor, saldırmak için hazırlanan isyancılara ve Kübalılara pusu kuruyor ve Guevara'nın ikmal hatlarını kesiyorlardı. Guevara'nın gayesi yerel Simba savaşçılarına komünist ideolojiyi ve gerilla savaşını öğreterek bir anlama Küba Devrimini 'ihraç etmekti'. Guevara Pasajes de la Guerra Revolucionaria:Congo (Kongo Günlükleri)'nde devrimin başarısızlığının ana nedenleri olarak yerli Kongo kuvvetlerinin yeteneksizliği, uzlaşmazlığı ve kendi aralarındaki sürtüşmeyi göstermiştir. Aynı yılın sonlarına doğru astımı nüksetmiş, yedi ay sıkıntı yaşadıktan sonra düş kırıklığına uğramış bir şekilde, Küba'dan gelenlerden sağ kalanlarla (birliğinin altı üyesi ölmüştü) Kongo'yu terketti. Bir noktada yaralıları Küba'ya gönderip, tek başına savaşmaya devam etmeyi ve devrimcilere örnek teşkil etmeyi de düşünmüştü. Ancak silah arkadaşları ve Castro'nun gönderdiği iki memurun ikna etmesi sonucu Kongo'dan ayrılmayı kabul etti.
Ölümünden sonra açıklanması niyetiyle bıraktığı mektubun Castro tarafından kamuoyuna açıklanması ve bu mektupta dünyanın diğer bölgelerindeki devrimlere kendini adamak için Küba ile olan tüm bağlantılarını kopardığını yazması, ahlakî açıdan diğer savaşçılarla Küba'ya dönmesini engellemiştir. Kongo'dan ayrıldıktan sonra altı ay boyunca Dar-üs-Selam, Prag ve Alman Demokratik Cumhuriyeti'nde saklanmış, Kongo deneyiminde yazdığı anılarını toparlamış ve biri felsefe diğeri ekonomi üzerine iki kitabın taslaklarını yazmıştır. Bu dönem boyunca Castro, Guevara'yı Küba'ya dönmesi için zorladı, Guevara bunu kabul ettiğinde dönüşünün geçici olacağı ve adadaki varlığının sır kalacağı şartını koştu; Latin Amerika'da bir yerlerde yeni bir devrim çabasına hazırlık yapmak için gereken birkaç aylık bir süre için geri dönecekti.

Bolivya

Başkaldırı

Guevara'nın nerede olduğu konusundaki spekülasyonlar 1966 yılı boyunca ve 1967'de de devam etti. Mozambik bağımsızlık hareketi FRELIMO'nun temsilcileri, 1966 sonu ya da 1967 başında, Guevara ile Dar üs Selam'da buluştuklarını ve o zamanda onun devrim projelerine yardım önerisini reddettiklerini bildirdiler.1967 yılının 1 Mayıs gösterileri sırasında Havana'da yaptığı konuşmada, Silahlı Kuvvetler Bakan vekili Bnb. Juan Almeida, Guevara'nın "Latin Amerika'da bir yerlerde devrime hizmet ettiğini" duyurdu. Bolivya'da gerillaların başında olduğuna dair gelen haberlerin doğru olduğu sonradan anlaşılmıştır.

Vallegrande'nin yerini gösteren Bolivya haritası.
Castro'nun isteğiyle, gözden uzak Ñancahuazú bölgesindeki bir arazi, Guevara tarafından eğitim alanı olarak kullanılması için, yerli Bolivya Komünistleri tarafından satın alınmıştı.Kamp[›]. Bulgulara göre Ñancahuazú bölgesindeki bu kamptaki eğitim Guevara ve yanındaki Kübalılar için çarpışmadan daha tehlikeliydi. Bir gerilla ordusu oluşturma yolunda pek başarılı olunamamıştır. Eski Stasi ajanı Haydée Tamara Bunke Bider, ya da daha iyi bilindiği takma adı ile "Tania", La Paz'da Guevara'nın ana ajanı olarak yerleşmişti. Tania'nın KGB için de çalıştığı rivayet edilir ve Bolivyalı yetkilileri Guevara'nın izini bulmaya yönlendirdiği için bilmeden Sovyet çıkarlarına hizmet ettiği de anlaşılmaktadır.[45] Bolivya Ordusu ile Mart 1967'de ilk çatışmaları sonucu eğitim kampını terkederken geride bıraktıkları önemli sayıdaki fotoğraf, Guevara'nın Bolivya'da olduğuna dair ilk kanıt olmuştur. Fotoğrafları gören Bolivya Başkanı René Barrientos'un Guevara'nın başının bir kargı üzerinde La Paz şehir merkezinde sergilenmesini istediği söylenir. Başkan Bolivya Ordusu'na Guevara'yı ve yandaşlarını takip edip yakalama emrini verdi.
Guevara'nın yaklaşık elli kişiden oluşan ve ELN (Ejército de Liberación Nacional de Bolivia; Türkçesi: "Bolivya Ulusal Bağımsızlık Ordusu") adı altında eylem yapan gerilla kuvveti iyi donatılmıştı ve dağlık Camri bölgesinde Bolivya düzenli ordusuna karşı bazı başarılar elde etti. Eylül'de ise Ordu iki gerilla grubunu ve liderlerden birini öldürmeyi başardı.
Zorlu geçen çatışmalara rağmen, gerillaların esir aldığı yaralı Bolivya askerlerinin gereken tıbbî yardımı alması konusunda hassas davranan Guevara sonradan bu esirleri de salmıştır. Hatta yaralanarak ele geçirildiği Quebrada del Yuro'daki son çarpışmadan sonra geçici olarak tutulduğu yere götürüldüğünde gördüğü yaralı Bolivya askerlerine tıbbî yardım bile önermiş ama bu önerisi sorumlu Bolivyalı subay tarafından geri çevrilmiştir.Guevara'nın Bolivya'da devrim başlatma planları bir kaç yanlış anlama üzerine kurulmuştu:
Yalnızca ülkenin askerî hükümeti, ve eğitimi ve donanımı yetersiz ordusuyla mücadele edeceğini bekliyordu. Halbuki yerini öğrenen ABD hükümeti, CIA ve diğer kurumların ajanlarını isyanı bastırmak için yardım amacıyla Bolivya'ya göndermişti. Bolivya Ordusu, ABD Özel Harekât Birlikleri tarafından eğitilip ve donatılmaktaydı. Askerî danışmanların yanı sıra, gönderilen birlikler arasında kısa süre önce kurulan ve gerillaların bulunduğu bölgeye yakın bir alandaki La Esperanza'da cangıl savaşı eğitimi almış olan seçkin Rangers taburu da vardı.
Guevara yerli muhaliflerden yardım alacağını ve işbirliği içinde olacağını ummuştu. Bu yardım hiçbir zaman gerçekleşmedi. Mario Monje liderliğindeki Bolivya Komünist Partisi Havana'dan çok Sovyetlere yönelmişti ve söz vermelerine rağmen Guevara'ya yardım etmediler. (Parti liderlerinin isteklerine karşı gelen Rodolfo Saldaňa, Serapio Aquino Tudela ve Antonio Jiménez Tardio gibi bazı Bolivya Komünist Partisi üyeleri Guevara'ya katılmış ya da destek vermişlerdir.)
Havana ile radyo bağlantısını koruyacağını umuyordu ancak Küba'dan sağlanan iki kısadalga radyo vericisi de bozuktu, dolayısıyla gerillalar Havana ile iletişime geçemiyorlardı. (Bu ve bunun gibi diğer konularda Castro tarafından Guevara'nın Bolivya'daki operasyonlarına destek sağlamakla görevlendirilen Manuel Piñeiro'nun performansı berbat olarak nitelndirilebilir.) Olayların daha karmaşık hale gelmesinin bir sebebi de Havana'dan gönderilen radyo mesajlarını kaydetmek ve deşifre etmek için kullanılan teyp kayıt cihazının bir nehri geçerken kaybolmasıydı. Böylece Havana'dan gelen mesajların deşifre edilmesi çok zorlaştı.
Bunlara ek olarak Guevara'nın uzlaşmadan çok kişileri karşısına alma huyu, Kongo'da olduğu gibi Bolivya'da da yerel liderlerle başarılı işbirliği geliştirememesine sebep olmuştur.Bu kötü huy Küba'daki gerilla savaşı sırasında da kendini göstermiş ama Castro'nun zamanında araya girmesi ve rehberliğiyle kontrol altında tutulmuştu.

Yakalanışı ve öldürülmesi





Rodríguez yakalanmış Che Guevara ile birlikte(La Higuera, Bolivya - 9 Ekim, 1967)

Che Guevara'nın 9 Ekim 1967 günü saat 13:00 de yargısız infaz edildiği La Higuera daki okul binası
Bir muhbir Guevara'nın gerilla kampının yerini Bolivya Özel Harekât Birliği'ne bildirdi. 8 Ekim'de kamp kuşatıldı ve Guevara Simeón Cuba Sarabia ile birlikte Quebrada del Yuro kanyonunda devriye gezerken yakalandı. Ayaklarından yaralandıktan ve silahı bir mermiyle harap edildikten sonra teslim oldu. (Tabancasında açıklanamaz bir şekilde şarjör bulunmuyordu.) Yakalandığı sırada orada bulunan askerlerin bazılarına göre Guevara bağırarak "Ateş etmeyin! Ben Che Guevara'yım ve canlı olarak daha değerliyim" demiştir.
Barrientos, Guevara'nın yakalandığını öğrenir öğrenmez hemen öldürülmesini emretmiştir. Guevara yakın bir köy olan La Higuera'daki köhne bir okula götürülmüş ve geceyi orada geçirmiş, ertesi gün öğleden sonra öldürülmüştür. Celladı, Bolivya ordusunda çavuş olan ve Guevara'yı vurması kura sonucu saptanan Mario Terán'dır. Çarpışmada öldüğü izlenimi vermek ve yüzünden isabet almayarak tanınmasını kolaylaştırmak için ayaklarına defalarca ateş edilmiştir. Che Guevara'nın son sözleri şöyle olmuştur: "Buraya beni öldürmeye geldiğini biliyorum. Vur beni korkak, yalnızca bir adam öldürmüş olacaksın." Cesedi bir helikopterin iniş takımlarına sıkıca bağlanmış ve yakınlardaki Vallegrande'ye götürülmüştür. Buradaki bir hastanede cesedi bir küvetin içinde basına gösterilmiştir.Bu sırada çekilen fotoğraflar San Ernesto de La Higuera ve El Cristo de Vallegrande (Vallegrande İsası)nın doğmasına sebep olmuştur. Askerî bir doktor tarafından elleri kesildikten sonra Bolivya Ordusu subayları tarafından bilinmeyen bir yere götürüldü. Cesedinin gömüldüğü mü yakıldığı mı sorusu cevapsız kalmıştır.
Guevara'yı Bolivya'da takip etmekten sorumlu olan, Félix Rodríguez adındaki CIA ajanıydı. Bu ajan daha önce Escambray Dağları'ndaki isyancılarla ve Havana'daki Castro karşıtı gizli gruplarla bağlantı kurmak için Domuzlar Körfezi istilası öncesi gizlice Küba'ya sızmış, istiladan sonra da başarılı bir şekilde geri çıkarılmıştı. Guevara'nın yakalanışını duyan Rodríguez, değişik Güney Amerika ülkelerindeki CIA istasyonları yoluyla Langley, Virginia'daki CIA merkezine bu bilgiyi iletmiştir. Rodríguez Guevara'nın Rolex saati ve başka bazı kişisel eşyasını almış ve sonraki yıllarda bunları gururla röportaj yaptığı gazetecilere göstermiştir. İçlerinde el feneri de bulunan bu eşyalardan bir kısmı CIA'de sergilenmektedir.
Gerillalar ile bağlantılı bir başka olay da Régis Debray'nin tutuklanması ve duruşmasıdır. Nisan 1967'de hükümet güçleri Ecole Normale Supérieure'de Marksist filozof Louis Althusser'den ders almış ve Havana Üniversitesi'nde felsefe profesörlüğü yapan genç Fransız vatandaşı Debray'yi yakalar ve gerillalarla işbirliği yapmakla suçlar. Debray muhabir olarak çalıştığını ve iki yıl önce gizemli bir şekilde ortadan kaybolan Gueavara'nın gerillalara liderlik ettiğini söyler. Uluslararası ilgi kazanan Debray'nin davası Ekim ayı başlarındaydı. Bolivya yetkilileri 11 Ekim'de Guevara'nın iki gün önce hükümet kuvvetleriyle girmiş olduğu çatışma sonucu vurularak öldüğü yolunda (yalan) açıklama yapar.
15 Ekim'de Castro, Guevara'nın öldüğünü kabul eder ve tüm Küba'da üç günlük yas ilan eder. Guevara'nın ölümü Latin Amerika'daki ve üçüncü dünya ülkelerindeki sosyalist devrimci hareketlere indirilmiş ağır bir darbe olarak kabul edilir.

Che Guevara'nın Santa Clara, Küba'daki anıtmezarı
1997 yılında Guevara'nın elleri olmayan cesedinden kalan kemikler Vallegrande yakınlarındaki bir uçak pistinin altından kazılarak çıkarılmış, DNA testiyle kimliği tespit edilmiş ve Küba'ya geri getirilmiştir. 17 Ekim 1997'de cesedinden kalanlar, Bolivya'daki gerilla harekâtı sırasında ölen yoldaşlarından altısıyla birlikte, 39 yıl önce Küba Devrimi'nin başarısını belirleyen savaşı kazandığı Santa Clara'da özel olarak hazırlanmış anıtmezara askerî törenle gömülmüştür.


Bolivya Günlüğü

Guevara yakalandıktan sonra Bolivya'daki gerilla harekâtında karşılaştığı olayları yazdığı günlüğü de ele geçirilmişti.Günlük, onun Ñancahuazú'daki çiftliğe gelişinden kısa süre sonra, 7 Kasım 1966'de başlıyor, yakalanmasından bir gün önce, 7 Ekim 1967'de sonlanıyordu. Günlükte Bolivya Ordusu tarafından yerleri çok erken tespit edilen gerillaların operasyona nasıl hazırlıksız başlamak zorunda kaldığı, Guevara'nın daha sonra birbiriyle bağlantıyı kaybedecek olan birliğini ikiye bölme kararını açıklaması ve genel olarak başarısızlıkları anlatılır. Guevara ile Bolivya Komünist Partisi arasındaki anlaşmazlık ve dolayısıyla Guevara'nın beklediğinden daha az askerle kalmış olması da günlükte kayıtlıdır. Guevara'nın yerli halktan asker bulamamasının sebebinin, gerilla grubunun yörede konuşulan [[Tupí-Guaraní] dili yerine Quechua'yı öğrenmiş olması olduğu anlatılır. Harekât beklenmedik sona doğru giderken Guevara'nın hastalığı da ağırlaşır. Astım krizleri giderek daha zor geçmektedir ve son saldırılar ilaç bulabilmek amacıyla yapılmıştır.
Bolivya Günlüğü kabaca çevrilerek Ramparts dergisi tarafından basılıp hızla dünyaya dağıtılmıştır. Bundan başka dört günlük daha bulunmuştur. Bunlar Israel Reyes Zayas (takmaadı "Braulio"), Harry Villegas Tamayo ("Pombo"), Eliseo Reyes Rodriguez ("Rolando")'ya ve Dariel Alarcón Ramírez ("Benigno")'ya aittir. Bu günlüklerin herbirinde konu olan olayların değişik yönleri dile getirilmektedir.

Mirası

Küba İçişleri Bakanlığı binasındaki anıtsal imaj. İrlandalı sanatçı Jim Fitzpatrick tarafından Alberto Korda'nın Mart 1960 tarihli fotoğrafını temel alan grafik çalışma. Guevara'nın 1961-1965 arası Sanayi Bakanlığı Minister sırasında bu bina kullanılıyordu ve ofisi en üst kattaydı.
Guevara'nın cesedinin resimleri dolaştırılıp ölümü hakkındaki gerçekler tartışılırken Che efsanesi de yayılmaya başladı. Dünyanın her yerinde Che'nin öldürülmesini protesto eden gösteri yürüyüşleri yapıldı. Yaşamı ve ölümü üzerine makaleler, övgüler, şarkılar ve şiirler yazıldı.Guevara yaşarken onun komünist ideallerine hiç sempati duymayan liberaller bile kendini feda etme cesaretine hayranlıklarını dile getirdiler. Batılı gençler tarafından diğer devrimcilerden önde tutuldu çünkü siyasî ve ekonomik gücü ellerinden alınanlar adına savaşmak için rahat burjuva yaşamını reddetti, Küba'da iktidarı ele geçirince yüksek makamının tüm imtiyazlarından vaz geçip devrim mücadelesine geri dönüp, sonunda öldü.
Che, özellikle 1960'ların sonunda Batıda ve Orta Doğu'da gençler arasında devrimi ve solcu siyasal idealleri simgeleyen bir popüler kültür ikonu haline gelmiştir. Fotoğrafçı Alberto Korda tarafından çekilen bir fotoğrafı kısa sürede yüzyılın en çok tanınan reimleri arasına girmiş, monokrom grafik haline getirilen bu portre tişörtlerden posterlere, kahve kupalarından şapkalara bir çok hediyelik eşya üzerinde kullanılmıştır.Guevara'nın faşizmin her türüne şiddetle karşı çıkmasına rağmen,Almanya'daki Neo-Nazi hareketi üzerinde Che'nin portresi olan gömlekler giymeye başlamıştır. 2006 baharında Los Angeles ve diğer şehirlerde ABD göçmenlik politikasını protesto etmek için yapılan gösteriler sırasında Che'nin bulunduğu posterler ve eşyalar yaygındı.
2005 yılının Kasım ortasındaki (#46) sayısında Alman haftalık haber dergisi Der Spiegel Gandhi ve Guevara'nın mirasçıları olarak nitelediği Avrupa'nın barışçıl devrimcileri üzerine yazar..
Guevara'nın ünü tiyatroya da yansımıştır. Tim Rice ve Andrew Lloyd Weber'in müzikali Evitada anlatıcı olarak gösterilir. Perón'un gittikçe artan yozlaşması ve zorba yönetimi nedeniyle Eva Perón ve kocası Başkan Juan Domingo Perón'dan uzaklaşarak düş kırıklığına uğraması anlatılır. Che'ye bu oyunda anlatıcı rolü verilmesinde edebi özgürlük kullanılmıştır çünkü Guevara'nın Eva Perón ile olan tek bağlantısı, gençliğinde bir Jip istemek için ona bir mektup yazmasıdır.
2004 yılında anıtmezarını gezen 205.832 kişinin 127.597'si yabancıydı. Burayı ziyaret eden turistler arasında Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Birleşik Krallık, Güney Afrika, İrlanda, İtalya, Japonya, Kanada ve Venezuela gibi ülkelerden gelenler sayılabilir.
Guevara, Fransız filozof Jean-Paul Sartre tarafından "çağımızın en mütekâmil insanı" olarak tanımlanmıştır. Guevara'nın taraftarları, onun Güney Amerika bağımsızlık hareketinin lideri ve Latin Amerika'da sonraki kuşakların kahramanı olan Simón Bolívar'dan beri Latin Amerika'daki en önemli düşünür ve eylemci olduğunu düşünürler.



Eleştiriler

Kimilerince "kahraman" olarak adlandırılsa da, Küba sürgünlerinin büyük bölümüyle diğer komünist ülkelerden gelen mülteciler Guevara'yı katil ve terörist olarak nitelerler. Guevara'nın hayatının pek hoş olmayan noktalarına dikkati çekerek onun Küba Devrimi karşıtlarını öldürtmekten büyük zevk duyduğunu belirtirler. Küba hapishanelerinde binlerce kişinin işkence görmesinden ve öldürülmesinden onun sorumlu olduğunu, daha fazla sayıda köylünün de gerilla kuvvetlerinin bulunduğu bölgelerde öldürüldüğünü iddia ederler. Guevara Küba'da çalışma kampı sistemini kurmuştur. "Devrimci etiğe" yakışmayan davranışlarla suçlanan kamu kurumlarındaki yöneticilerin eğitilmesi için Guanahacabibes'de bir çalışma kampı kurmuştur. Küba'daki çalışma kampları -Guevara'nın ölümünden yıllar sonra- "homoseksüeller, muhalifler ve AIDS kurbanları" için kullanılmıştır.
2005 yılında Oscar ödül töreninde Carlos Santana'nın bir Che tişörtü giymesinden sonra Küba doğumlu müzisyen Paquito D'Rivera "Cabaña Kasabı"nı desteklediği için Santana'yı ağır şekilde eleştiren bir açık mektup yazdı. Cabaña, bir çok rejim muhalifinin idamının Gevera'nın gözetiminde yapıldığı hapishanenin adıdır. D'Rivera'ya göre kuzeni yalnızca hristiyan olması nedeniyle orada hapsedilmiş ve bir çok hristiyanın öldürülmesine tanık olmuştur.
Guevara'yı küçük düşürmek isteyenler, müthiş bir savaşçı olduğuna dair çok propaganda yapılmasına rağmen Guevara'nın etkisiz biri ve zayıf bir taktikçi olduğunu söylerler. Santa Clara Savaşı esnasında büyük destek birliği getiren trenin ele geçirilmesi hakkında eleştirmen Álvaro Vargas Llosa şöyle yazar: "Birçok kişinın ıfadesı, tren komutanının önceden teslim olduğu ve belki rüşvet aldığını göstermektedir." Bazı eleştirmenler Guevara'nın Küba ekonomisini yönetmekte tam bir başarısızlık yaşadığını söylerler. Batista diktatörlüğünden önce Latin Amerika'daki en güçlü dört ekonomiden birine sahip olan bu ülkede şeker üretiminin çökmesine, sanayileşmenin başarılamamasına ve herşeyin karneye bağlanmasına Guevara'nın neden olduğunu eklerler.
"The Cult of Che" (Che kültü) adlı kitabında yazar Paul Berman "The Motorcycle Diaries" (Motorsiklet Günlükleri) adlı filmi eleştirir ve "günümüz Che kültünün" Küba'da yaşanan "çok büyük sosyal mücadeleyi" gözden sakladığını iddia eder. Örnek olarak makalede şair ve gazeteci Raúl Rivero gibi muhaliflerin hapsedilmesi tartışılır. Raúl Rivero, International Committee for Democracy in Cuba (Küba'da Demokrasi için Uluslararası Komite)'nin dünya çapında düzenlediği dayanışma kampanyasının baskısıyla salıverilmiştir. Bu kampanyaya katılanlar arasında Václav Havel, Lech Wałęsa, Árpád Göncz, Elena Bonner ve diğerlerini sayabiliriz. Berman, Sundance Film Festivalinde ayakta alkışlanan Motorsiklet Günlükleri filmiyle birlikte Che'ye duyulan aşırı sevginin Kübalı muhaliflerin kötü durumunu gözden kaçırdığını belirtmektedir. Che'nin yüceltilmesi internet alışveriş sitesi che-mart.com'da satılan ve Guevara ve yandaşları ile alay eden tişörtlerin de bulunduğu eşyaların satılmasıyla hicvedilir; Che Guevara kapitalizmin en çok satan sembollerinden biri haline gelmesi onun destekçileri tarafında büyük bir ironi olarak görülürken bu internet sitesi bu ironiyi aşağılamış olur.Guevara ve onun mirası hakkındaki eleştirilerin çoğu siyasetin orta ve sağ kanadından gelse de, anarşistler ve sivil hak özgürlükçüleri gibi siyasî gruplardan da Guevara'ya eleştiriler gelmiştir. Bunların bazıları onu, amacı daha bürokratik Stalinci bir devlet yaratmak olan, otoriter, işçi sınıfı karşıtı bir Stalinci olarak görürler.